Nauczycielka tłumacząca odmianę czasownika sein po niemiecku. Kobiety siedzą przy biurku

Odmiana czasownika sein - Wszystkie czasy, tryby i przykłady

02 kwietnia 2025 ●

Marie Schmoll

Czasownik “sein” należy do czasowników nieregularnych i jest jednym z najważniejszych elementów w nauce języka niemieckiego. W tym artykule dowiesz się, jak odmieniać go przez różne czasy oraz jakie pełni funkcje w zdaniach, co pozwoli Ci lepiej zrozumieć strukturę niemieckich wypowiedzi.

Co oznacza czasownik sein?

Niemiecki czasownik "sein" oznacza "być" i używamy go do m.in.:

Mówienia o stanach i emocjach: Ich bin glücklich (Jestem szczęśliwy)
Opisywania cech: Na przykład, jakiego koloru coś jest: Meine Schuhe sind lila (Moje buty są fioletowe)
Określania czasu i dat: Heute ist Montag. (Dziś jest poniedziałek.)
Mówienia o zawodach i narodowościach: Er ist Arzt. (On jest lekarzem.)
Określania położenia: Ich bin in Berlin. (Jestem w Berlinie.)

Warto pamiętać: Niemieckiego czasownika "sein" używamy także przy tworzeniu czasu przeszłego Perfekt (z czasownikami określającymi ruch i zmianę stanu). Na przykład: Ich bin nach Hause gegangen.

Odmiana czasownika “sein”

Poniżej zebraliśmy odmianę czasownika "być" w języku niemieckim we wszystkich czasach i trybach, z przykładowymi zdaniami.

Czas teraźniejszy - Präsens

Przejdźmy do najważniejszego czasu - czyli czasu teraźniejszego w języku niemieckim. Pozwala on mówić o wydarzeniach dziejących się tu i teraz. Odmiana czasownika „sein” w tym czasie jest nieregularna i niezbędna w procesie nauki niemieckiego, dlatego koniecznie trzeba zapamiętać jej formy:

Po polsku	Po niemiecku	Przykład	Tłumaczenie
Ja jestem	Ich bin	Ich bin glücklich	Jestem szczęśliwy.
Ty jesteś	Du bist	Du bist lieb.	Jesteś miły.
On/ona/to jest	Er/sie/es ist	Er/sie/es ist hier.	On/ona/ono jest tutaj.
My jesteśmy	Wir sind	Wir sind Freunde.	Jesteśmy przyjaciółmi.
Wy jesteście	Ihr seid	Ihr seid lustig.	Jesteście zabawni.
Oni są	Sie sind	Sie sind Schüler.	Oni są uczniami.

Czas przeszły prosty - Präteritum (Imperfekt)

W języku niemieckim czas przeszły prosty jest używany do mówienia o wydarzeniach, które miały miejsce w przeszłości i zostały już zakończone. Odmiana czasownika sein w tym czasie wygląda następująco:

Po polsku	Po niemiecku	Przykład	Tłumaczenie
Ja byłem/byłam	Ich war	Ich war hier.	Byłem/byłam tutaj.
Ty byłeś/byłaś	Du warst	Du warst da.	Byłaś/byłeś tam.
On był/ona była/ono było	Er/sie/es war	Er/sie/es war erfolgreich.	On/ona/ono odniósł/a/o sukces.
My byliśmy/byłyśmy	Wir waren	Wir waren schlau.	Byliśmy sprytni.
Wy byliście/wy byłyście	Ihr wart	Ihr wart laut.	Byliście głośni/byłyście głośne.
Oni byli/one były	Sie waren	Sie waren schön.	One były piękne./Oni byli piękni.

Czas teraźniejszy złożony - Perfekt

Czasu teraźniejszego złożonego używa się do opisywania czynności lub wydarzeń z przeszłości, które mają związek z teraźniejszością.

W języku niemieckim tworzy się go przez użycie czasowników posiłkowych (lub czasowników pomocniczych) "haben" (mieć) lub "sein" (być) w czasie teraźniejszym, po których następuje imiesłów bierny czasownika:

Ich habe gelacht. (Roześmiałem się)
Ich bin gegangen. (Wyszedłem)

Skupimy się na odmianie czasownika sein, używanego jako czasownik posiłkowy z czasownikami określającymi ruch lub zmianę stanu. Przykład odmiany „sein” w czasie Perfekt:

Po polsku	Po niemiecku	Przykład	Tłumaczenie
Byłem/byłam	Ich bin gewesen	Ich bin einkaufen gewesen.	Zrobiłam zakupy.
Byłeś/byłaś	Du bist gewesen	Du bist krank gewesen.	Byłeś chory.
On był/ona była/on było	Er/sie/es ist gewesen	Er ist da gewesen.	On tam był.
My byliśmy/byłyśmy	Wir sind gewesen	Wir waren pleite gewesen.	Byliśmy spłukani.
Wy byliście	Ihr seid gewesen	Ihr seid nett gewesen.	Byliście mili.
Oni byli/one były	Sie sind gewesen	Sie sind hier gewesen.	Oni tu byli.

Czas zaprzeszły - Plusquamperfekt

Czas przeszły złożony używany jest do wyrażania czynności, które miały miejsce przed inną czynnością w przeszłości. Do jego tworzenia używasz odpowiedniej formy czasownika „sein” lub „haben” w czasie przeszłym (Präteritum) oraz imiesłowu biernego (Partizip II) głównego czasownika.

Ich hatte gelacht. (Śmiałem się)
Ich war gegangen. (Szedłem)

Plusquamperfekt przenosi Cię w czasie jeszcze dalej niż czas przeszły prosty. Możesz użyć tego czasu, gdy opowiadasz historię i chcesz dodać jakiś szczegół z bardziej odległej przeszłości:

Ich war gerade dabei, in den Bus zu steigen, als ich merkte, dass ich mein Ticket zu Hause vergessen hatte. (Już miałem wsiąść do autobusu, kiedy zorientowałem się, że zapomniałem biletu z domu.)

W tabeli znajdziesz odmianę "sein" w Plusquamperfekt, z przykładowymi zdaniami:

Po polsku	Po niemiecku	Przykład	Tłumaczenie
Byłem/byłam	Ich war gewesen	Ich war treu gewesen	Byłem lojalny.
Byłeś/byłaś	Du warst gewesen	Du warst drüben gewesen	Byłeś tam.
On był/ona była/on było	Er/sie/es war gewesen	Er/sie/es war laut gewesen	On/ona był/była głośna.
My byliśmy/byłyśmy	Wir waren gewesen	Wir waren schlau gewesen.	Byliśmy sprytni.
Wy byliście	Ihr wart gewesen	Ihr wart laut gewesen.	Byliście głośni.
Oni byli/one były	Sie waren gewesen	Sie waren schön gewesen.	Były piękne.

Czas przyszły - Futur I

Aby utworzyć czas przyszły, zwany również w języku niemieckim "Futur I", używasz czasownika posiłkowego "werden" (stać się) w czasie teraźniejszym, po którym następuje bezokolicznik czasownika:

Ich werde lachen. (Będę się śmiał)
Ich werde gehen. (Pójdę)

Po polsku	Po niemiecku	Przykład	Tłumaczenie
Będę	Ich werde	Ich werde hier sein.	Będę tutaj.
Będziesz	Du wirst	Du wirst toll sein.	Będziesz świetny.
On/ona/ono będzie	Er/sie/es wird	Er/sie/es wird erfolgreich sein.	On/ona/ono odniesie sukces.
My będziemy	Wir werden	Wir werden schlau sein.	Będziemy mądrzy.
Wy będziecie	Ihr werdet	Ihr werdet laut sein.	Będziecie głośni.
Oni/one będą	Sie werden	Sie werden rosa sein.	Będą różowe./Będą różowi.

Czas przyszły złożony - Futur II

Niemiecki czas przyszły złożony (dokonany) opisuje czas, w którym coś już się wydarzy, czyli jest bardzo daleko w przyszłości.

Aby utworzyć ten czas, potrzebujesz czasownika posiłkowego "werden" (stać się), po którym następuje imiesłów bierny czasownika głównego:

Ich werde gelacht haben. (Będę się śmiał.)
Ich werde gegangen sein. (Pójdę.)

Po polsku	Po niemiecku	Przykład	Tłumaczenie
Będę	Ich werde gewesen sein	Ich werde hier gewesen sein.	Będę tutaj.
Będziesz	Du wirst gewesen sein	Du wirst toll gewesen sein.	Będziesz świetny.
On/ona/ono będzie	Er/sie/es wird gewesen sein	Er/sie/es wird erfolgreich gewesen sein.	On/ona/ono odniesie sukces.
My będziemy	Wir werden gewesen sein	Wir werden schlau gewesen sein.	Będziemy mądrzy.
Wy będziecie	Ihr werdet gewesen sein	Ihr werdet laut gewesen sein.	Będziecie głośni.
Oni/one będą	Sie werden gewesen sein	Sie werden rosa gewesen sein.	Będą miały/będą mieli różowy kolor.

Tryb łączący - Konjunktiv I

Konjunktiv I jest używany głównie w formalnym piśmie, mowie zależnej i poleceniach pośrednich, na przykład gdy ktoś mówi: "Moja mama mówiła, że jestem bardzo mądry". To właśnie mowa zależna. Nie wiemy, czy to prawda!

Po polsku	Po niemiecku	Przykład	Tłumaczenie
(Mówią), że jestem	Ich sei	Man sagt, ich sei schlau.	Mówią, że jestem mądry.
(Mówią), że jesteś	Du seist	Man sagt, du seist leichtgläubig.	Mówią, że jesteś łatwowierny.
(Mówią), że on/ona jest	Er/sie/es sei	Man sagt, es sei kalt draußen.	Mówią, że na zewnątrz jest zimno.
(Mówią), że jesteśmy	Wir seien	Man sagt, wir seien freundlich.	Mówią, że jesteśmy przyjaźni.
(Mówią), że jesteście	Ihr seiet	Man sagt, ihr seiet höflich.	Mówią, że jesteście uprzejmi.
(Mówią), że są	Sie seien	Man sagt, sie seien Diebe.	Mówią, że są złodziejami.

Tryb łączący - Konjunktiv II

Konjunktiv II służy do wyrażania hipotetycznych sytuacji, życzeń i uprzejmości, na przykład kiedy myślisz: "Gdybym tylko przeprowadził się do Berlina, to byłbym szczęśliwy". Poniżej znajdziesz odmianę czasownika być po niemiecku w Konjunktiv II:

Po polsku	Po niemiecku	Przykład	Tłumaczenie
Byłbym/byłabym	Ich wäre	Dann wäre ich glücklich.	Wtedy byłbym szczęśliwy.
Byłbyś/byłabyś	Du wärst	Dann wärst du neugierig.	Wtedy byłbyś ciekawy.
On/ona/ono byłby	Er/sie/es wäre	Dann wäre sie dabei.	Wtedy byłaby z nami.
Bylibyśmy/byłybyśmy	Wir wären	Dann wären wir schlauer.	Wtedy bylibyśmy mądrzejsi.
Bylibyście/byłybyście	Ihr wäret	Dann wärt ihr Ärzte.	Wtedy bylibyście lekarzami.
Byliby/byłyby	Sie wären	Dann wären sie Katzen.	Wtedy byłyby kotami.

Niemiecki tryb rozkazujący - Imperativ

Forma rozkazująca lub "Imperativ" jest używana, aby powiedzieć komuś, co ma zrobić - lub w tym przypadku, jaki ma być. Rozróżnia się tylko liczbę pojedynczą i mnogą.

Liczba	Po polsku	Po niemiecku
Pojedyncza	Bądź szczęśliwy!	Sei glücklich!
	Bądź miły!	Sei lieb!
	Bądź sobą!	Sei du selbst!
Mnoga	Bądźcie dobrzy!	Seid gut!
	Bądźcie głośni!	Seid laut!
	Bądźcie sobą!	Seid ihr selbst!

Sei neugierig!

Jeśli chodzi o naukę języka niemieckiego, moim ulubionym stwierdzeniem jest "bądź ciekawski" (niem. Sei neugierig). Jeśli tylko będziesz ciekaw, nauka stanie się o wiele przyjemniejsza! Ale wróćmy do najważniejszego - teraz odmiana czasownika sein w języku niemieckim nie będzie stanowić dla Ciebie żadnego problemu! A jeżeli chcesz dalej odkrywać język niemiecki, koniecznie sprawdź nasz artykuł dotyczący dni tygodnia i miesięcy po niemiecku.