Podejmowanie decyzji. Jak zrobić to w 4 krokach?

Decyzje, a raczej ich podejmowanie towarzyszy nam już od momentu otworzenia oczu, zanim znajdziemy się w pracy - pojechać rowerem czy autobusem? Wypić kawę, a może lepiej filiżankę herbaty? To tylko dwie z około 20 000 decyzji, które podejmujemy przeciętnie każdego dnia.

Niektóre z nich nie sprawiają nam żadnych większych trudności, wydają się nam oczywiste i nie wiążą się z żadnym ryzykiem. Jednak część z nich spędza nam sen z powiek, potrzebujemy czasu, by je przemyśleć, doradzić się osób, które mogą mieć większe doświadczenie w danej dziedzinie i stanowią dla nas pewnego rodzaju autorytet.

Czym jest umiejętność podejmowanie decyzji?

Umiejętność podejmowania decyzji to znajomość metod, które ułatwić mogą nam proces decyzyjny. Decyzje dotyczące spraw codziennych takich jak zakupy, wybór restauracji, czy ubrania nie stanowią dla większości z nas większego problemu. Jednak sytuacja staje się bardziej skomplikowana, kiedy ta decyzja odnosi się do znaczących wydarzeń w życiu człowieka, związanych z pracą, samorozwojem, relacjami oraz przyszłością. Ta druga grupa decyzji podejmowana jest zwykle bardziej rozważnie, z przemyśleniem wielu aspektów i możliwości. Dzieje się tak, dlatego, że większą uwagę przykładamy do decyzji mających znaczący wpływ na nasze życie. Jeżeli nie wiesz, jak podjąć decyzję, z poniższych kroków dowiesz się, na co zwrócić uwagę podczas tego procesu.

Jak podjąć decyzję w 4 prostych krokach?

Krok 1. Określ problem

Zastanów się, co stanowi problem, w jaki sposób podjęcie decyzji wpłynie na dalszy rozwój sytuacji. Pochyl się nad różnymi scenariuszami i konsekwencjami jakie mogą nieść za sobą decyzje.

Krok 2. Zrób research

Zbierz kluczowe informacje konieczne do podjęcia najlepszej decyzji. Być może już kiedyś pojawił się podobny problem? Czy wcześniejsza decyzja przyniosła zamierzone skutki? Sięgnij po porady ekspertów dostępne online w formie materiałów blogowych, czy poradników wideo. W ten sposób poznasz szerszy punkt widzenia i sposoby, w jakie inni poradzili sobie z problemem. Stwórz listę “za” i “przeciw”, rozpisz różne scenariusze i skutki każdej z decyzji.

Krok 3. Zastanów się nad najlepszą opcją

Rozważ każdą z przedstawionych opcji, użyj modeli ułatwiających podjęcie decyzji (znajdziesz w dalszej części artykułu). Myśl nieszablonowo i bierz pod uwagę wszystkie wcześniej zebrane informacje.

Krok 4. Decyzja i działanie

Wybierz najlepszą z opcji, wprowadź ją w życie i czekaj na efekty!

Modele decyzyjne, czyli sztuka podejmowania decyzji w firmie, i nie tylko!

Decyzje dotyczące przedsiębiorstwa nierzadko stają się problemem i dotyczą osób na każdym stanowisku. Jakich modeli decyzyjnych możemy zatem użyć w firmie i życiu codziennym, aby wybrać dobrze?

Metoda 10-10

Metoda ta uwzględnia trzy różne horyzonty czasowe, w ten sposób łatwiej przewidzieć niektóre konsekwencje, których obawiasz się w długim okresie czasu. Mogą okazać się znacznie mniej szkodliwe, niż kiedy są rozpatrywane w krótkim czasie. Warto najpierw zebrać wszystkie informacje, których potrzebujesz do dokonania dobrego wyboru. Następnie zamiast rozważyć po prostu wady i zalety, zadaj sobie lepiej następujące pytania:

• Jakie skutki moja decyzja będzie miała za 10 dni?
• Jakie za 10 miesięcy?
• A jakie są prawdopodobne skutki za 10 lat?

Macierz decyzyjna

Macierz decyzyjna jest bardziej złożoną formą podejmowania decyzji. Załóżmy, że pomyślnie przeszedłeś rekrutację w konkurencyjnej firmie i jednocześnie masz szansę na awans w swoim obecnym miejscu pracy. Sporządź tabelę zawierającą sześć kolumn.

W pierwszej kolumnie wpisz wszystkie kryteria, które odgrywają rolę przy podejmowaniu decyzji. Mogą to być np. pensja, lokalizacja i tryb pracy, odpowiedzialność, czas wolny, współpracownicy, atmosfera w firmie itp.

W drugiej kolumnie umieść wagę wyrażoną w procentach w taki sposób, żeby na końcu wszystkie dane liczbowe sumowały się do 100 procent. Przeciętną wagę pojedynczego kryterium określisz, dzieląc 100 procent przez łączną liczbę kryteriów. W przypadku pięciu kryteriów wyboru normalna waga wynosi zatem 20 procent. Później przyznaj punkty od 1 do 6 dla każdego kryterium u każdego pracodawcy. Następnie pomnóż wynik przez daną wartość procentową poszczególnych kryteriów. Kiedy dodasz do siebie te wartości, otrzymasz ocenę ważoną.

W tym przypadku, prawdopodobnie zdecydowalibyśmy się podjąć pracę u nowego pracodawcy, ponieważ otrzymał on większą ocenę ważoną od obecnego pracodawcy.

Analiza scenariuszy

Analiza scenariuszy jest kolejnym z modeli podejmowania decyzji. Na podstawie status quo opracowane są alternatywne wizje przyszłości – scenariusze – na kolejne pięć do dziesięciu lat.

Analizę scenariuszy można podzielić na następujące etapy:

• Analiza: określenie przedmiotu badania, identyfikacja segmentów otoczenia i nadanie im struktury.
• Projekcja: określanie wskaźników opisujących otoczenie, identyfikowanie trendów i potencjalnych czynników zakłócających i stworzenie scenariuszy.
• Ocena: porównanie opracowanych scenariuszy z profilem kompetencji przedsiębiorstwa, naszkicowanie ścieżek rozwoju.
• Realizacja: podjęcie decyzji dotyczącej ścieżki rozwoju, rozpoczęcie realizacji strategii.

Ta metoda podejmowania decyzji nadaje się przede wszystkim do gromadzenia zewnętrznych informacji i zajęcia strategicznej pozycji z ich uwzględnieniem. Umożliwia szybkie rozpoznawanie zmian. Metoda ta ma wiele zalet, przede wszystkim, zwiększa skuteczność decyzji w wyznaczaniu celów i pobudza proces wprowadzania zmian w życie firmy. Jakie rodzaje scenariuszy możemy wyróżniać podczas podejmowania ważnych decyzji?

• Scenariusze możliwych zdarzeń.
• Scenariusze symulacyjne.
• Scenariusze stanów otoczenia.
• Scenariusze procesów w otoczeniu.

Czy istnieje przepis na dobre decyzje?

Podejmowanie decyzji zależy od wielu czynników. Są nimi m.in. posiadane informacje, doświadczenie, analiza zysków i strat. Świadome wybory to te, które biorą pod uwagę możliwe konsekwencje, analizę ryzyka, rozważenie dostępnych opcji i są zgodne z wyznawanymi wartościami i celami. Dzięki nauce na błędach oraz rozważnym podejmowaniu decyzji, możemy szkolić warsztat umiejętności decyzyjnych, które prowadzić będą do lepszych wyborów i szybszego podejmowania decyzji w przyszłości.

Efekt Concorde'a, czyli jak nie dać się złapać w pułapkę utopionych kosztów?

Każdy z nas popełnia błędy, jest to jeden z dwóch scenariuszy towarzyszących procesowi podejmowania decyzji. Jednak warto uczyć się na błędach i wyciągać stosowne wnioski. Jednym z ciekawszych błędów w podejmowaniu decyzji, który doczekał się swojej nazwy jest efekt Concorde’a. Dotyczy on błędnej decyzji brytyjskiego i francuskiego rządu, która została podjęta w latach 70-tych podczas wspólnego opracowywania samolotu Concorde.

Uważa się, że już podczas projektowania maszyn można było stwierdzić, że inwestycja nie będzie opłacalna. Po długim okresie rozwijania projektu, rządy zdały sobie sprawę z tego, że eksploatacja samolotu nigdy nie będzie opłacalna, lecz mimo to nie zrezygnowały z produkcji, aż do 2003 roku, kiedy to wycofano się z produkcji samolotów. Efekt Concorde’a dotyczy zaparcia w dążeniu do celu, mimo że realizowany projekt nie przyniesie nam zamierzonego skutku ani korzyści.

W życiu codziennym zdarza się, że spotykamy błąd logiczny, gdzie tak jak w przykładzie wyżej, chcemy ciągnąć projekt wyłącznie dlatego, że zainwestowaliśmy w niego dużo czasu i pieniędzy lub jest on dla nas z jakiegoś powodu osobiście ważny. Przy decyzjach dotyczących tego, czy powinniśmy odpuścić angażowanie się w dany projekt nie odgrywa żadnej roli ile czasu, pieniędzy czy pasji w niego zainwestowaliśmy. W przypadku projektów, których porażkę da się przewidzieć, łatwiej jest nam odpuścić i poświęcić się nowym, motywującym zadaniom, niż w przypadku projektów, które wydają się zapowiadać niezaprzeczalne zyski. Jednak warto na chłodno podchodzić do decyzji i brać pod uwagę fakty i dane.

Podsumowanie

Podejmowanie decyzji jest nieodłączną częścią życia oraz działania firmy. Przymierzając się do niej, warto pamiętać o modelach, które mogą ułatwić ten proces i przewidzieć krótko i długofalowe konsekwencje. Dokonując wyboru należy pamiętać, by podejmować je zgodnie z sobą, kierować się dobrem swoim i firmy, analizować fakty i scenariusze, ale przede wszystkim warto zaufać sobie i nie bać się działać. Pamiętaj - nie ma osoby nieomylnej, dlatego nie bój się działać - w miarę praktyki, podejmowanie decyzji staje się coraz bardziej naturalne i szybkie.